ءدىن دەگەنىمىز وسى ەكەن دەپ، كوسەمدەرىنىڭ سوزىنە يلانعان جاستاردىڭ اق پەن قاراسىن اجىراتىپ جاتپاستان، سوقىر سەنىممەن اداسۋلارىنىڭ ءبىر ۇشى وسى بىلىمسىزدىكتە جاتىر. تۇركىستان وبلىسى ءدىن ىستەرى باسقارماسىنا قاراستى "ءدىن ماسەلەلەرىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ" تەولوگ مامانى ءىلياس ناعىزحان وسىلاي مالىمدەدى، - دەپ حابارلايدى bairaqmedia.kz
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى زامانداعى ادامداردىڭ ەڭ ءالسىز تۇسى - بىلىمسىزدىك پەن عىلىم ۇيرەنۋگە دەگەن قۇلشىنىستىڭ جوقتىعى.
«ءوزىڭ بىلمە، بىلگەننىڭ ءتىلىن الما»،- دەگەن ءسوزدى قازاق حالقى قارعىستىڭ ەڭ اۋىرى دەپ تە جاتادى. سول ءبىر ساۋاتسىزدىقتىڭ ارقاسىندا قازىرگى تاڭدا عالامتور جەلىسى ارقىلى دا، وزدەرىنىڭ تۇيسىگى قاتايماعان جاسوسپىرىمدەردى جات اعىمنىڭ جولىنا وڭاي بۇرمالاپ الۋدا. جالپى ءدىني ەكستەرميزمنىڭ ەلىمىزدىڭ قاي ايماعىندا بولماسىن تارالۋىنا سەبەپ بولاتىن بىرنەشە العىشارتتارىن اتاپ وتۋگە بولادى. سولاردىڭ ىشىندە ەڭ الدىمەن بۇل - ءدىني ساۋاتسىزدىق. دىنگە تولىق تانىممەن كەلمەۋ ءدىني ساۋاتسىزدىقتىڭ باستى كورىنىسى بولىپ وتىر، - دەدى ءىلياس ناعىزحان.
تۇرعىنداردىڭ اراسىندا، اسىرەسە جاستاردىڭ وزگەلەرگە ەلىكتەۋى، بەلگىلى ءبىر توپتىڭ مۇشەسى بولۋعا دەگەن ىنتاسى سوقىر سەنىمگە نەگىزدەلگەن دىنشىلدىككە الىپ كەلەدى. مۇنداي سوقىر سەنىم ءدىني فۋندامەنتاليزمنىڭ، سايكەسىنشە ءدىني ءفاناتيزمنىڭ العىشارتتارىنا اينالادى دەپ اتاپ ءوتتى تەولوگ.
فۋندامەنتاليستتىك كوڭىل-كۇي ەكسترەميزمگە اپارار جول، ويتكەنى ەكسترەميستتىك پايىمدا ءوزىنىڭ عانا ءدىني ۇستانىمى ەڭ شىنايى، اقيقات ءارى تازا دەپ ۇعىنىلادى. سايكەسىنشە، وزگە ءدىن وكىلدەرىنە توزىمسىزدىك، قىسىم كورسەتۋ سەكىلدى كوڭىل-كۇي تۋىندايدى. مۇنداي ۇستانىم ءوز سەنىمىن، كوزقاراسىن مەيلىنشە كەڭ تاراتۋ، قاجەت بولسا كۇشتەپ تاڭۋ ارەكەتىنە سايادى. وسى جاعدايدا، ءدىني موتيۆتەگى تەرروريزم كورىنىسى مەن ونىڭ وكىنىشىتى سالدارى ورىن الادى. الايدا، ءدىني ەكسترەميزممەن كۇرەستە ەڭ ماڭىزدى قادام بۇل ءدىني ساۋاتتىلىق ەكەندىگى داۋسىز. ءدىني ساۋاتتى بولۋ ءۇشىن بەلگىلى-بىر ءدىني كۋرستى ءبىتىرۋ شارت ەمەس، - دەپ اتاپ ءوتتى ءىلياس ناعىزحان.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ءدىني ساۋاتتىلىق ۇلتتىق تاريح، داستۇرمەن قاتار، الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇردىستەردەن حاباردار بولۋدان قۇرالادى. ءوز وتانىن ءسۇيۋ مەن ءداستۇرىن ۇستانۋ، تاريحىن قاستەرلەۋ ءدىني ساۋاتتىلىقتىڭ ءبىر قىرى دەيدى تەولوگ. ايتۋىنشا، تاريحىمىزعا ۇڭىلگەن كەز-كەلگەن ادام قازاق حالقىندا وزگە ەلدى جاۋلاۋ، وزگە ۇلت پەن ءدىندى كەمسىتۋ سەكىلدى كورىنىستەردىڭ ورىن الماعاندىعىن كورەدى. سونداي-اق، ۇلتتىق ءداستۇردىڭ يسلام شارتتارىنا قارسى كەلمەيتىندىگىن، ءتىپتى ۇندەسىپ تۇراتىندىعىن بايقاۋ ءۇشىن دە اسقان ساۋاتتىلىقتىڭ قاجەتى جوق دەپ اتاپ ءوتتى.
